مهندسی بهداشت محیط - کارشناسی ارشد (پست الکترونیک گروه بهداشت محیط: environment.department@qums.ac.ir)
یکی از دوره‌های آموزش عالی است که طی آن دانش آموختگان قادر می‌گردند به منظور حفظ و ارتقاء سلامت انسان و محیط زیست، در شناسایی و کنترل عوامل آلاینده و مزاحم محیطی که بر سلامتی و زندگی بهتر انسان مؤثر است از طریق فعالیتهای آموزشی، پژوهشی و مدیریتی مطابق معیارهای علمی رشته مشارکت نمایند و خدمات مشاورتی را برای سایر مؤسسات مرتبط با بهداشت محیط انجام دهند.
تاریخچه رشته:
مقطع کارشناسی ارشد ناپیوسته مهندسی بهداشت محیط از سال 1345 با نام مهندسی بهسازی در ایران تأسیس گردید. بعد از انقلاب فرهنگی و از سال 1364 رشته بهداشت محیط در مقاطع کاردانی، کارشناسی ناپیوسته و کارشناسی ارشد و با برنامه‌های آموزشی جداگانه به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید. راه اندازی مقطع کارشناسی ارشد این رشته در دانشگاه علوم پزشکی قزوین در سال 1391 به تصویب شورای گسترش دانشگاههای علوم پزشکی وزارت متبوع رسیده و از سال تحصیلی 93-1392 با پذیرش 3 دانشجو فعالیت های آموزشی شروع گردیده است.
آخرین بازنگری کارشناسی ارشد ناپیوسته مهندسی بهداشت محیط در تاریخ 18/11/1374 انجام گردیده است.
فلسفه رشته (ارزشها و باورها):
سلامتی موهبتی است الهی که به تمام موجودات روی کره زمین عرضه گردیده است و هیچ انسانی حق ندارد بر اساس باورهای خود آن را از دیگران سلب نماید. سلامتی متأثر از عواملی نظیر آب، هوا، خاک، گیاه، حیوانات و نظایر آن می‌باشد که در بهداشت محیط مورد توجه و بررسی قرار می‌گیرد و عواملی که می‌توانند سبب بهم خوردن تعادل محیطی شود شناسایی و روابط مطلوب و غیر مطلوب آنها را بررسی می‌نماید بنابراین بهداشت محیط در جهت عدالت اجتماعی و برابری انسانها در قبال بهره گیری از مواهب طبیعی و خدادادی، توجه به حیات رو به رشد انسانها، توجه به محیط به عنوان یک وظیفه ملی و امانت الهی، جلب مشارکت و مداخلة مردمی در فعالیتهای مرتبط با رشته، پیشگیری از فعالیتهای مغایر با توسعه پایدار تأکید می‌نماید. بهداشت محیط بدون توجه به فرهنگ، نژاد، جنس، سن، گروه اجتماعی انسانها شرایط محیطی را به گونه‌ای فراهم می‌سازد که همه انسانها، حیوانات و گیاهان از زندگی مطلوبی بهره‌گیری نمایند و بدون بهره‌جویی‌های نادرست به زندگی مفید خود ادامه دهند.
برای رسیدن به اهداف این برنامه از استراتژی‌های سخنرانی، سمینار، پروژه، ارائه مقالات، کار در عرصه، PBL استفاده می‌شود.
مأموریت برنامه آموزشی کارشناسی ارشد مهندسی بهداشت محیط (رسالت):
مأموریت برنامه آموزشی رشته بهداشت محیط در مقطع کارشناسی ارشد تربیت دانش آموختگانی است که با رعایت ارزشها، باورها، توانایی‌ها و محدودیت‌های اقتصادی و اجتماعی قادر به تولید و تجزیه و تحلیل داده‌ها، برنامه‌ریزی، تصمیم‌سازی و مدیریت در زمینه‌های گوناگون بهداشت و محیط شامل آب، فاضلاب، مواد زائد جامد، هوا، مواد غذایی، ارزیابی خطر و شناخت و ارتباط بین عوامل محیطی و بیماریها باشند.
اصول اولیه حاکم بر رشته کارشناسی ارشد بهداشت محیط نیاز جامعه می‌باشد که باتوجه به نتایج حاصل از 5 طرح تحقیقاتی انجام شده تدوین گردیده است که در زمینه نیاز سنجی بهداشت محیط از نقطه نظر دانش آموختگان، اساتید و کارفرمایان می‌باشد. از نظر روان‌شناسی یادگیری از تجربیات یادگیری دانشجویان در حین تدریس نیز استفاده می‌شود.
چشم انداز برنامه آموزشی کارشناسی ارشد مهندسی بهداشت محیط:
برنامه آموزشی کارشناسی ارشد مهندسی بهداشت محیط می‌خواهد با پرورش خلاقیت، بالا بردن دانش، پژوهش و فن‌آوری، بهبود فرهنگ جامعه و گسترش توانمندی‌ها در جهت فراهم ساختن محیطی سالم برای همه نقش به سزایی ایفا نماید. و تا ده سال آینده سطح بهداشت محیط زیست کشور را به سطح کشورهای پیشرفته جهان برساند.
هدف کلی:
تربیت دانش آموختگانی است که بتوانند در حل مشکلات و مسائل بهداشت محیط از قبیل آبرسانی، تصفیه آب، جمع‌آوری فاضلاب‌های شهری و روستایی، تصفیه فاضلابها، مدیریت جمع‌آوری و دفع مواد زائد جامد، کنترل آلودگی هوا اقدام نمایند.
نقش‌های دانش آموختگان در برنامه آموزشی:
نقش‌های دانش آموختگان در برنامه آموزشی عبارتند از:
آموزشی – پژوهش – مدیریتی – مشاوره‌ای و طراحی
وظایف حرفه‌ای:
کسانی که دوره کارشناسی ارشد مهندسی بهداشت محیط را به پایان می‌رسانند دارای وظایف حرفه‌ای زیر می‌باشند:
- امور آموزشی
درصورت داشتن صلاحیت لازم می‌توانند به امر تدریس در یکی از زمینه‌های بهداشت محیط اشتغال ورزند.
- امور پژوهشی
ارائه و انجام برنامه‌های تحقیقاتی در یکی از زمینه‌های بهداشت محیط
- امور مدیریتی
بررسی و تصمیم گیری درمورد اجرایی برنامه‌های ارائه شده با در نظر گرفتن جنبه‌های فنی و اقتصادی آن مدیریت امور اجرایی بهداشت محیط
- امور مشاوره‌ای
مشاوره در طراحی واحدهای تصفیه آب، تصفیه فاضلاب، دفع مواد زائد جامد، کنترل آلودگی‌هوا
- امور طراحی
مشارکت در ارائه طرح کانالهای جمع‌آوری فاضلاب و سیلابهای شهری
مشارکت در ارائه طرح سیستمهای جمع‌آوری پسماندهای جامد شهری، روستایی و صنعتی
مشارکت در ارائه طرح سیستمهای انتقال و توزیع آب آشامیدنی
استراتژی های اجرایی برنامه آموزشی:
- مبتنی بر نیازهای جامعه می‌باشد
- در جهت پیشگیری و ارتقاء سلامت جامعه است
- تاکید بر آموزش عملی
- مبتنی بر وظایف حرفه‌ای در آینده است
شرایط و نحوه پذیرش دانشجو:
داوطلبین باید علاوه بر شرایط عمومی پذیرش دانشجو، دارای دانشنامه کارشناسی در یکی از رشته‌های بهداشت محیط، بهداشت عمومی، شیمی، مهندسی شیمی، مکانیک، آبیاری، مهندسی عمران، فیزیک، خاک شناسی، آب شناسی، زمین شناسی و مهندسی کامپیوتر (نرم افزار)، مهندسی محیط زیست نیز باشند.
رشته‌های مشابه در خارج کشور:
- علوم بهداشت محیط
- مهندسی محیط زیست
- بهداشت محیط و حرفه‌ای
- تکنولوژی بهداشت محیط
- علوم بهداشت عمومی و محیط
- علوم کیفیت محیط زیست
- مدیریت خطرات زیست محیطی
- مدیریت محیط زیست
طول دوره و تعداد واحدها:
طول دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته: 3 سال
تعداد کل واحد: 37 واحد
تعداد دروس اختصاصی : 18 واحد
تعداد دروس اختیاری: 6 واحد
تعداد دروس جبرانی: 5 واحد
تعداد دروس کارآموزی: 2واحد
تعداد پایان نامه: 6 واحد